Nowe życie fortów
Jak tchnąć życie w stare mury? Twórcy warszawskiego Fortu 8 mają na to pomysł
Marsylia, Bratysława, Madryt. Dobre przykłady adaptacji starych budynków można mnożyć. Te najlepsze z realizacji łączy jednak jedno – ich twórcy nie starają się na siłę wyszlifować starych murów. Pokazują, że wartość historyczna jest dla nich ważna, lecz nawet najpiękniej odrestaurowane miejsce nie przyciągnie tłumów, jeśli nie będzie oferowało czegoś więcej niż atrakcyjna forma.
Stare budynki mogą zyskać nowe wcielenie – wystarczy przestrzegać w procesie tworzenia ich nowej odsłony kilku dobrych zasad: zadbać o ich wartość historyczną, otworzyć ich drzwi dla społeczności miasta i wspólnie wypracować oferowany w nich model usług, na które istnieje realne lokalne zapotrzebowanie.
Wszystkie te elementy już niedługo mają szansę pojawić się w nowej warszawskiej inwestycji – Forcie 8, czyli przestrzeni komercyjnej, która powstała w XIX-wiecznych koszarach na terenie Fortu VIII Służew. Już za parę miesięcy będzie tu można skorzystać z oferty restauracji i kawiarni czy zrobić zakupy.
Odkryty na nowo
Warszawski skarb – fort otoczony przepięknym dzikim parkiem, z wąwozem przypominającym ten z Kazimierza Dolnego. Do niedawna Fort VIII był dobrze ukryty i wiedzieli o nim jedynie wtajemniczeni, ale już niedługo miejsce to znacznie łatwiej poznać będą mogli wszyscy chętni. A Ci z nich, którzy szukają miejsc na swoje działania czy siedzibę firmy z branży kreatywnej, mogą już niedługo wprowadzić się do XIX-wiecznych koszar.
Nowa, jedna z ciekawszych tegorocznych inwestycji znajduje się na terenie historycznego Fortu VIII Służew, położonego na styku trzech dzielnic: Ursynowa, Mokotowa i Wilanowa. Fort zbudowany w latach 80-tych XIX wieku na polecenie cara Aleksandra, przez ponad 100 lat był ukryty przed warszawiakami. Stanowił część tzw. Twierdzy Warszawy. Podczas II Wojny Światowej stacjonowały tu wojska niemieckie, a w koszarach urządzono stajnie. W PRL-u obiektem zarządzało wojsko. Podobnie jak wiele innych budynków wojskowych, w latach 90-tych fort popadał w ruinę.
Przed zmianami, fot. Celestyna Król
Kiedy w 2005 roku cały teren kupiła firma Turret Development, po dawnej świetności zabudowań nie było już śladu. Przez prawie dekadę deweloper proponował więc różne rozwiązania dla tego terenu. Ostatecznie konserwator zabytków wydał zgodę na zaproponowane przez inwestora rozwiązanie i prace w koszarach rozpoczęły się w kwietniu 2016 roku.
Wały mierzone linijką
Od początku proces ten stanowił skomplikowane i ciekawe zadanie. Na wszystkich etapach projektowych i budowlanych odbywały się konsultacje z konserwatorem zabytków, dzięki czemu elementy Fortu są tak dokładnie odtworzone, że podobno nawet wały ziemne można mierzyć z linijką. Dbałość w zachowanie historycznego charakteru Fortu miejsca przypomina tą znaną z najlepszych realizacji tego typu, w tym np. imponującego rozmachem paryskiego centrum kultury Le Centquatre, które jest dziś miejscem działań kulturalnych i promocji młodych, francuskich artystów.
Le Centquatre, fot. Gaël Chardon/ Wikipedia Commons
Co ciekawe, stare koszary wojskowe, w których powstał Fort 8, zostały przy tym odrestaurowane z pieczołowitością i dbałością o historyczny detal, ale wprowadzono jednocześnie rozwiązania, które umożliwią korzystanie z nich zgodnie z potrzebami XXI wieku. Na ścianach odkryto historyczny tynk, ale równocześnie zadbano o pełną infrastrukturę techniczną istotną dla lokali usługowych, w tym wentylację i szybkie łącza internetowe.
Dobre wzorce
Właścicielom terenu zależało także na realnej rewitalizacji Fortu, a więc zadbaniu nie tylko o jego wygląd, lecz także o okolicę i zaangażowaniu lokalnej społeczności w jego codzienne życie.
Przyglądając się najlepszym wzorcom z innych miast i zmieniającemu się stylowi życia Polaków, postanowili więc zainwestować w zieleń. Rozciągający się za zabudowaniami fortecznymi Ósmy Park otworzony zostanie wiosną 2019 roku. Całość utrzymana jest w stylistyce „przyjaznej dzikości”, co osiągnięto m.in. dzięki drewnianym schodom i ścieżkom utwardzonym naturalnymi materiałami.
Wąwóz, fot. materiały Fort 8
Ciekawą formę projektanci wypracowali też dla małej architektury – placu zabaw dla dzieci, siłowni plenerowej, ławek czy naturalnych, wykonanych z pniaków siedzisk. W parku zaprojektowano też miejsca spotkań – stanowiska do grilla i przytulne altany. Wśród drzew owocowych zaplanowano przy tym ogródki społeczne, w których mieszkańcy okolicznych osiedli będą mogli hodować owoce i warzywa.
Zachowane sady owocowe na terenie Parku Ósmego, fot. materiały Fort 8
W Ósmym Parku w pełni wykorzystano jednocześnie naturalne walory terenu, a ponieważ do Fortu 8 prowadzi droga rowerowa, pewnie rowerzyści będą zbaczać w tym miejscu ze swojej dotychczasowej trasy.
Więcej niż wynajem
Fort 8 to 1800 m2 do wynajęcia. Podstawowy moduł do wynajęcia to 72 m2, większe lokale to powierzchnia około 150 m2, ale istnieje również możliwość łączenia ze sobą sąsiadujących pomieszczeń. Z każdego z lokalu można wyjść przed Fort, co dla właścicieli kawiarni czy restauracji jest niewątpliwym atutem.
Firma AVYARD odpowiedzialna za komercjalizację inwestycji podjęła decyzję o rezygnacji z klasycznego modelu wynajmu przestrzeni. Zamiast szukać wynajmujących, postanowiono poszukać ludzi, którym zależy na współtworzeniu Fortu 8. Jednym słowem – zaproszono do zgłaszania się wszystkich, którzy chcą czegoś więcej niż tylko wynająć metry kwadratowe i mają pomysł, jak wykorzystać nie tylko fort, ale też potencjał całej okolicy. Spośród zgłoszonych propozycji zostaną wybrane te, które wzajemnie się uzupełniają i których pomysłodawcy skutecznie wprowadzą Fort 8 w ruch.
Świetnym przykładem tak funkcjonującego modelu jest istniejący w Zurychu IM VIADUKT, w którym najemcy lokali mieszczących się w pomieszczeniach starego wiaduktu kolejowego od lat tworzą zwartą i wspierającą się społeczność. Oferowane przez nich usługi wzajemnie się uzupełniają, a sama inwestycja cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród mieszkańców szwajcarskiego miasta. Podobny, choć mniej komercyjny, model współtworzenia oferty działa również od 8 lat w le 6B opisywanym w jednym z naszych wcześniejszych tekstów z cyklu #odzyskane czy w słynnym paryskim Les Grands Voisins, działającym w odrestaurowanym szpitalu z XVIII wieku.
Drugie życie wiaduktu, Zurych, fot. IM VIADUKT
Fort 8 to dobre miejsce na gastronomię, pracownie, przestrzeń warsztatową i edukacyjną czy biuro dla osób ceniących sobie oryginalne wnętrza i bliskość przyrody. Inwestycja zostanie otwarta w połowie 2019 roku i dzięki ofercie i lokalizacji ma szansę przyciągnąć mieszkańców sąsiadujących dzielnic, oraz innych części miasta. Z ruchliwej ulicy wychodzi się do miejsca, w którym grube mury i pas zieleni tłumią hałas, odpowiednia odległość od innych zabudowań daje poczucie przestrzeni, a uratowane od dewastacji, pięknie odrestaurowane XIX-wieczne zabudowania po prostu cieszą oko.
wizualizacja wnętrza biurowego w Forcie 8
***
Osoby zainteresowane wynajęciem przestrzeni zachęcamy do odwiedzenia strony inwestycji – www.fort8.pl
Cykl tekstów #odzyskane powstaje dzięki współpracy z Turret Development. Przeczytaj więcej podobnych historii z miast całego świata:
