Rewolucja w Barcelonie

Słynny barceloński projekt w pigułce

Superilles to planowana odgórnie, szeroko zakrojona inicjatywa przywracania ulic Barcelony pieszym. Te działania samorządu często przytaczane są jako przykład urbanistyki feministycznej. Nie znajdziemy w nich jednak rozwiązań, które kojarzą się stricte z potrzebami kobiet. Superilles („Superkwartały”) to plan nastawiony na tworzenie przestrzeni publicznych. Urbanistyczne DNA projektu składa się z jednostek o wymiarach 400×400 m. Co ciekawe, w podzielonym ortogonalną siatką ulic śródmieściu pozostawiono dla ruchu samochodowego tylko co trzecią ulicę. Oznacza to, że auta mogą jeździć tylko po zewnętrznym obrysie dziewięciu kwartałów zabudowy, a drogi wewnętrzne zostały oddane pieszym i rowerzystom i są sukcesywnie aranżowane jako przyjazne mieszkańcom skwery i sąsiedzkie miejsca spotkań. Superkwartały realizują przede wszystkim dwa cele samorządu Barcelony. Pierwszy to stawianie potrzeb pieszych ponad potrzeby kierowców (wszystkie ulice są jednokierunkowe, a wszelkie pojazdy, w tym rowery i hulajnogi, mogą tu jeździć z maksymalną prędkością 10 km/h). Drugi to dostępność i zwiększenie udziału społeczności w życiu miasta.

Barcelona organizuje konkursy architektoniczne na kolejne przestrzenie powstające w ramach Superkwartałów. Ostatni taki konkurs odbył się w 2021 roku i dotyczył Nowego Modelu Zielonych Osi oraz przebudowy ulicy Consell de Cent. Wygrało biuro Cierto Estudio, prowadzone przez sześć architektek. Plan obejmuje przebudowę 21 ulic w latach 2022 – 2030, ale to nie koniec. Aktualna strategia Barcelony, tzw. Plan miejskiej mobilności 2024, zakłada stworzenie 503 takich obszarów i redukcję transportu pojazdami prywatnymi z 26% do 18% do 2024 roku. Zgodnie z tą ideą miasto rozbudowuje sieć dróg rowerowych i buspasów. Ambitne plany burmistrzyni Ady Calau obejmują również rozszerzenie na nowe pola praktyki partycypacji obywatelskiej oraz inne działania realizujące ideę ekologicznego i sprawiedliwego miasta.

fot. Sąsiedztwo Sant Antoni, Fot. Edu Bayer: Ajuntament de Barcelona (CC BY-NC-ND 4.0)

Bal Architektek, czyli Barbara Nawrocka, Dominika Janicka i Dominika Wilczyńska

Tekst pochodzi z „Niezbędnika SAS Szkoły Architektury Społeczności”, którzy ukaże się w czerwcu i będzie dostępny w wersji online, za darmo na stronie https://sasonline.pl/

To 8 opowieści o nieoczywistych wymiarach projektowania, np. o trosce, klimacie, starzeniu, bioróżnorodności i interdyscyplinarności. Można w nim znaleźć konkretne przykłady ze świata, polecenie najciekawszych publikacji, podcastów i filmów oraz słowniczek najbardziej potrzebnych definicji i nieoczywiste linie czasu.